Cilt lekeleri, cilde rengini veren hücrelerde meydana gelen düzensizlikler sonucu ortaya çıkabilir. Cilt lekeleri genellikle güneşin zararlı ışınlarına uzun süreli maruziyete bağlı olarak oluşur. Bunun yanı sıra genetik yatkınlık, yanlış kozmetik ürün kullanımı, çeşitli ilaçların yan etkileri ve hamilelik dönemindeki hormonal değişiklikler de cilt lekelerinin oluşmasına neden olabilir.
Cilt lekeleri genellikle estetik açıdan rahatsızlık verici bir görünüme neden olabildiği gibi çeşitli sağlık sorunlarının da belirtisi olabilir. Doğum lekesi gibi bazı cilt lekeleri sağlık açısından herhangi bir zarara neden olmasa da, cilt lekeleri tespit edildiğinde dermatolog görüşü almak önemlidir. Yanlış uygulamalar ciltte daha ciddi sorunlara neden olabileceğinden, cilt lekesi tedavileri mutlaka alanında uzman ve deneyimli doktorlar tarafından gerçekleştirilmelidir.
Cilt Lekeleri Vücudun Hangi Bölgelerinde Görülür?
Cilt lekeleri vücudun pek çok farklı bölgesinde, çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar.
Yüz: Güneşin zararlı ışınlarına maruziyet, hormonal değişiklikler, yaş alma ve ciltteki diğer faktörlere bağlı olarak yüz bölgesinde lekeler oluşabilir.
Eller: Güneşe maruz kalma, kimyasal maddelerle temas, cilt hastalıkları ve yaşlanma nedeniyle ellerde lekeler oluşabilir.
Kollar ve bacaklar: Güneş ışığına fazla maruz kalan vücut bölgeleri olan kollarda ve bacaklarda cilt lekesi oluşma eğilimi daha fazladır.
Sırt: Güneş ışınlarına maruziyet, akne izleri ya da diğer nedenlere bağlı olarak sırtta lekeler oluşabilir.
Göğüs: Güneş hasarı, cilt hastalıkları ya da hormonal değişiklikler nedeniyle göğüs bölgesinde lekeler meydana gelebilir.
Sırt üstü ve karın: Bu bölgelerdeki lekeler çoğu zaman giyim ya da ciltle temas, güneşe maruz kalma veya hormonal değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Cilt lekelerinin spesifik nedenleri ve türleri farklılık gösterebilir. Güneş ışınlarının zararlı etkileri, yaşlanma, genetik etkenler, hormonal değişiklikler, cilt hastalıkları ve akne izleri gibi unsurlar cilt lekelerinin oluşmasına neden olabilir.
Cilt Lekelerinin Kaç Türü Vardır?
Ciltte çeşitli nedenlerle oluşan renk değişiklikleri, izler ya da kusurlar leke olarak adlandırılır. Pek çok kişi, cilt lekeleri nedeniyle öz güven eksikliği yaşamakta olup cilt lekelerini gidermek için lekenin türüne göre farklı tedavi seçeneklerine başvurulması mümkündür. Cilt lekeleri temel olarak 5 ana başlık altında toplanabilir.
Akne
En sık karşılaşılan cilt sorunlarından biri olan akneler; sebum (yağ), bakteri ya da kirin kıl köklerini tıkamasına bağlı olarak ortaya çıkar. Akneler ciltte çukurlar, koyu lekeler ya da yara izleri kalmasına neden olabilir. Aknenin neden olduğu lekelerin krem ve serum formunda bulunan pigment azaltıcı aktif maddelerle ya da yeni nesil lazer teknolojisi uygulamalarıyla iyileştirilmesi söz konusu olabilir.
Döküntü
Deri döküntüsü, deri renginde ve dokusunda oluşan değişikliklerle karakterize bir cilt sorunudur. Sıcak ve nemli hava, yiyecek alerjisi, böcek ısırığı, güneş ışınlarına aşırı maruziyet, cilt kuruluğu, çeşitli ilaçların yan etkileri, mantar ya da bakteriyel cilt enfeksiyonlarından kaynaklanabilir. Bakteriyel deri enfeksiyonlarının tropikal antiseptik ya da antibakteriyel ilaçlarla tedavi edilmesi mümkündür. Tropikal tedavi genellikle yeterli olmakla birlikte bazı durumlarda oral antibiyotiklerin kullanılması gerekliliği doğabilir. Kaşıntıyı ve kızarıklığı azaltmak için oral antihistaminiklerin kullanılması fayda sağlayabilir.
Yaşlılık Lekeleri
Karaciğer lekeleri olarak da bilinen yaşlılık lekeleri çoğunlukla 40 yaşının üzerindeki kişilerde ortaya çıkar. Güneşin zararlı ışınlarına maruziyet aşırı aktif cilt pigment hücrelerine neden olur. Buna bağlı olarak cildin belirli bölgelerinde melanin üretimi hızlanır ve herhangi bir zararı olmayan yaşlılık lekelerine yol açar.
Doğum Lekeleri
Doğum lekeleri, doğum anında bebeğin cildinde mevcut olan lekelerdir. Doğum lekeleri vasküler doğum lekeleri ve pigmentli doğum lekeleri olarak ikiye ayrılır. Vasküler doğum lekelerinin nedeni, doğru şekilde oluşmamış kan damarlarıdır. Pigmentli doğum lekeleri ise ciltte renklenmeye neden olan bir grup pigment hücresinden kaynaklanır.
Doğum lekelerinin neden ortaya çıktığı hala tam olarak bilinmemektedir. Bu lekelerin ten renginden kahverengiye, griden siyaha ve hatta maviye kadar birçok farklı renkte görülmesi mümkündür. Çoğu doğum lekesi zararsız olmakla birlikte doğum lekelerinin görünümünden memnun olmayan kişilerde lazer tedavisi ile kalıcı, hızlı ve etkili sonuçlar alınabilir.
Melazma
Aşırı melanin üretiminden kaynaklanan melazma, deride koyu lekelerle karakterize bir cilt sorunudur. Güneş ışınlarına aşırı maruziyet, doğum kontrol haplarının yan etkileri, hormonal anormallikler ve gebelik sırasındaki hormon değişiklikleri melazma oluşumuna neden olabilir.
Melazma tedavisi için demir oksit, azelaik asit, hidrokinon, kortikosteroidler gibi topikal tedaviler uygulanabilir. Ağızdan tedavi olarak tranelsamik asit, polipodyum ve lökotomlar kullanılabilir. Lazer, kimyasal peeling ve mikro iğneleme tedavileri de diğer etkin tedaviler olarak öne çıkar.
Cilt Lekelerini Tedaviye Yönelik Kozmetikler Bu Sorunu Çözebilir mi?
Eczanelerde ve kozmetik mağazalarında leke giderici özelliğe sahip pek çok farklı ürün satılır. Bu kozmetik ürünler, lekeleri azaltma etkisi sağlamak için farklı aktif maddeler kullanılarak formüle edilir. Diğer yandan bu maddelerin etkili olması, ürünün içerisinde uygun miktarda ve konsantrasyonda bulunmalarına bağlıdır. Ancak söz konusu etken maddeler kozmetik ürünlerin içerisinde ilaçlı kremlere göre daha düşük yoğunlukta ve miktarda bulunduğundan etkileri de daha azdır.
Leke açıcı kozmetik ürünlerin içerisinde leke açıcı etki gösteren farklı maddeler bulunmakta olup bunların başında; retinoidler (retinol, retinaldehit ve retinil esterleri), alfa-hidroksiasitler (meyve asitleri-glikolik asit), hidrokinon, azelaik asit, kojik asit, arbutin, fitik asit, askorbik asit, soya ve meyan kökü ekstresi gelir. Retinoidler, alfa-hidroksiasitler, hidrokinon, azeliak asit ve kojik asit bilimsel olarak kanıtlanmış ve yüksek leke açıcı etkilere sahiptir. Bu nedenle, leke açıcı kozmetik ürünler satın alınırken içlerinde bu maddelerin olmasına özen gösterilmelidir.
Cilt Lekelerinin Oluşmasını Önlemek İçin Neler Yapmalıyız?
Cilt lekelerinin oluşmasını önlemek için dikkat edilmesi gereken pek çok farklı unsur vardır.
Cildinizi Güneşin Zararlı Işınlarından Koruyun
Cildin güneşin zararlı ışınlarına maruz kalması ciltte lekeler oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle mevsimden bağımsız olarak her dışarı çıktığınızda yüksek koruma faktörlü güneş koruyucu ürünler kullanarak cildinizi UV ışınlarından korumalısınız.
Sağlıklı Bir Beslenme Programı Uygulayın
Antioksidan ve vitamin açısından zengin bir beslenme programı uygulamak cilt sağlığınızı desteklemenizi sağlar. Renkli meyveler, sebzeler, balıklar ve kuruyemişler gibi besinleri içeren bir beslenme programı uygulamak hem vücut hem cilt sağlığınız açısından önemlidir.
Cildinizi Düzenli Olarak Temizlemeyi İhmal Etmeyin
Düzenli ve nazik bir cilt temizliği, cildinizin üzerinde biriken kirleri ve yağları temizlemeye yardımcı olur. Ancak aşırı temizlemenin cilt kuruluğuna neden olabileceğini unutmayın.
Yeterli Miktarda Su Tüketmeyi Unutmayın
Her gün yeterli miktarda su içmek, cildinizin ihtiyacı olan nem dengesini korumak için gereklidir. Bunun için yeterli miktarda sık tüketmenin yanı sıra hyaluronik asit gibi cildi nemlendirme özelliğine sahip bileşenlerin olduğu ürünleri cilt bakım rutininize dahil edebilirsiniz.
Zararlı Yaşam Tarzı Alışkanlıklarından Uzak Durun
Sigara içmek ve alkol tüketmek cilt sağlığınızı olumsuz yönde etkileyebilecek faktörler arasında yer alır. Bu alışkanlıklardan uzak durarak cilt sağlığınızı destekleyebilirsiniz. Ayrıca cilt problemlerine neden olabileceğinden stresten uzak durmaya da özen göstermelisiniz.